(Öög), Çocuğun kronolojik yaşına göre öğrenebilmesi gereken temel eğitsel becerilerin öğrenilmesinde ve kullanılmasında güçlük şeklinde tanımlanır.
Bu güçlükler okul yıllarında, yani gelişimsel dönemde başlar.
ÖÖG’de hangi belirtilerle karşılaşabiliriz?
-
Okuma ile ilgili güçlükler
- Sözcükleri yanlış, yavaş veya çok çaba harcayarak okuma (disleksi)
- Yüksek sesle okurken yanlış okuma, duraksama
- Sıklıkla sözcükleri yuvarlama, tahmin etme
- Seslendirmede güçlük yaşama, heceleme veya sözcüklerin harflerini tek tek söyleme, harfleri birleştirmede güçlük yaşama
- Okuduğunu anlama güçlüğü (Çocuk bazen yazılanı doğru okuyabilir ancak okuduklarından çıkarımlar yapamaz.)
-
Yazılı anlatım ile ilgili güçlükler
- Sözcüklerin harflerini ters, yanlış yazma
- Sesleri birleştirip sözcüğü yazmada güçlük yaşama (dikte güçlüğü)
- Dilbilgisi ve noktalama işaretleri ile ilgili hatalar yapma
- Paragraf düzenlemede ve yazılı olarak ifade etmede zayıflık
-
Matematik ile ilgili güçlükler
- Sayıları, sayıların büyüklüklerini, ilişkilerini anlamakta zorlanma
- Matematiksel kuralları kullanmak yerine parmak hesabı yapma
- İşlem sembollerini karıştırma
- Sayısal hesaplamaların içinde kaybolma
- Matematik ile ilgili kuralları, işlemleri problemlere uygulamakta güçlük çekme
- Birden fazla aşama gerektiren problemleri anlamada ve çözmede güçlük yaşama
*ÖÖG okul yıllarında başlar. Genellikle okuma yazma becerilerinin öğrenilmeye başlandığı 1. Sınıf döneminde belirtilerini gösterir. Bazı şiddeti daha hafif seyreden çocuklarda ilerleyen yıllarda beklenen akademik ilerlemeyi gösterememe şeklinde daha geç tanı konulabilir. Okumayı zamanında sökebilir, fakat okumayı zamanla hızlandıramaz, okuduğunu anlamada güçlükler yaşayabilir.
Neler öğrenme güçlüğüne neden olur ve neler olmaz
- Genetik ve gebelikte sigara içimi, erken doğum, çok düşük doğum ağırlığı gibi çevresel etkenlerin etkileşimi ile beynin sözel ve sözel olmayan bilgileri algılama ve işlemleme yeteneği olumsuz etkilenir.
- Ancak bazı olgıularda ÖÖG tanısı veya belirtileri olan bir aile üyesi olmayabilir, bahsedilen çevresel risk faktörleri de bulunmayabilir.
- Eğitim yetersizliği, öğrenme fırsatının olmaması öğrenme güçlüğüne neden olmaz.
Tanı nasıl ve ne zaman konulur?
- Tanı yalnızca çocuk örgün eğitime başladıktan sonra konulabilir.
- Ebeveynler ve öğretmenlerden alınan bilgiler
- Çocuğun akademik muayenesi, zihinsel gelişim ve öğrenme becerilerine dair kapsamlı standart ölçümlerin değerlendirilmesi ile tanı konulur.
Okul öncesi dönemde hangi belirtilerin varlığı ileride tablonun ÖÖG şeklinde görülebileceğini düşündürür?
- Bebeksi konuşmaları varsa
- Tekerlemeleri öğrenmede güçlük yaşıyor ise
- Sözcükleri yanlış seslendiriyorsa
- Sayıları karıştırma, haftanın günlerinin adlarını karıştırma oluyorsa
- Ardışık ritmik saymada güçlük çekiyor ise
- Kendi adını yazmayı öğretmeye çalışmalarına rağmen yazamıyorsa
- Kafiyeli sözcükleri, aynı sesle başlayan sözcükleri eşleştiremiyor ise.
ÖÖG’ye ne gibi durumlar eşlik edebilir?
- Yine bir nörogelişimsel bozukluk olan dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ÖÖĞ’ye çok sık eşlik eder ve tabloyu ağırlaştırıcı bir etkisi olabilir.
- Özgüven problemleri, kaygı ve depresyon belirtileri
- Öfke kontrolü ile ilgili güçlükler, davranım problemleri eşlik edebilir.
- Bazen tanı gözden kaçabilir, çocuk okul reddi yaşayabilir, bu şikayet ile psikiyatra başvurulduğunda ÖÖG saptanabilir.
Tedavisi nasıldır?
- ÖÖG’de birincil tedavi çocuğun güçlük yaşadığı akademik alanlara yönelik bireysel eğitim desteğidir.
- Belirtileri şiddetli olan ve sınıf seviyesine uygun akademik becerilere sahip olma konusunda belirgin açık gösteren olgular için okullarında bireye özgü eğitim planının hazırlanması, okutman eşliğinde, ayrı odada seviyesine uygun sınavlar, bireysel ek dersler gibi kaynaştırma programlarının uygulanması gerekmektedir.
- Eşlik eden dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu varsa buna yönelik ilaç tedavileri kullanılabilir.
- Özgüven sorunları, kaygı ve depresif belirtiler için destekleyici psikoterapiler uygulanabilir.